به گزارش روابط عمومی سازمان سرمایه‌گذاری و کمک‌های اقتصادی و فنی ایران به نقل از شادا، دکتر محمدرضا فرزین، رئیس کل بانک مرکزی، در آیین رونمایی از این سامانه در جلسه هیات عالی بانک مرکزی با اشاره به سیاست جدید این بانک مبنی بر تمرکز بر نظارت هوشمند بانکی اظهار داشت: در طول دو سال گذشته به سمت اینکه یک نسخه جدید هوشمند از نظارت در بانک مرکزی پیاده شود حرکت کرده‌ایم و امروز سامانه روابط اشخاص مرتبط در شبکه بانکی در بانک مرکزی عملیاتی شد ؛ سامانه ای که در چارچوب «نظارت هوشمند» ترکیبی از چندین سامانه را در بر دارد.
مهم‌ترین اشخاص تحت نظارت بانک مرکزی، خود بانک‌ها هستند که از ابتدا تا به حال، مهم‌ترین سازمان‌هایی هستند که توسط بانک مرکزی نظارت می‌شوند. در طول دو سال گذشته به سمت پیاده سازی نسخه جدیدی از نظارت در بانک حرکت کرده ایم به طوری که نظارت را به سمت «نظارت هوشمند» سوق داده ایم. سامانه روابط اشخاص، یکی از پروژه‌های بانک مرکزی در چارچوب «نظارت هوشمند» است که ترکیبی از چندین سامانه را در بر خواهد داشت.
امیدواریم بتوانیم بخشی از برنامه‌هایی را که در سال جدید داشته‌ایم، محقق کنیم؛ چرا که در بانک مرکزی تصمیم بر این است که هر ماه چند پروژه رونمایی شود.
وزیر اقتصاد: سامانه روابط اشخاص؛ گامی ارزشمند در نظارت پیشینی
دکتر سید علی مدنی‌زاده، وزیر اقتصاد و دارایی، در این مراسم با اشاره به اینکه سامانه نظارت بر روابط اشخاص مرتبط بانک مرکزی اقدامی بسیار ارزشمند است و از به ثمر رسیدن آن بسیار خرسندیم، بیان داشت: اکنون باید از این ظرفیت ارزشمند که برای نظارت پیشینی ایجاد شده است به بهترین نحو استفاده کنیم.
وی تصریح کرد: در حوزه رگولاتوری فناوری اطلاعات، باید از این ظرفیت برای بهره‌مندی از تکنولوژی استفاده کرد. دستورالعمل‌هایی باید تدوین شود تا امکان استفاده پیشینی از این سامانه و سامانه‌های مشابه را فراهم کند. این سامانه می‌تواند در بخش‌های دیگر کشور نیز کاربردهای فراوانی داشته باشد، زیرا اطلاعات مربوط به ذی‌نفع واحد برای بسیاری از نهادها بسیار ارزشمند است. از جمله این موارد می‌توان به کارت‌های بازرگانی و حوزه بیمه (زیرمجموعه وزارت اقتصاد) اشاره کرد.
دکتر مدنی‌زاده خاطرنشان کرد: اگر امکان ارائه وب‌سرویس این سامانه به صورت برخط فراهم شود، می‌تواند راه‌گشای بسیاری از مشکلات در کشور باشد و امید است که بتوان از این ظرفیت ایجادشده به نحو مطلوب استفاده کرد.
شبکه بانکی نیازمند نظارت هوشمند بود
سیدحمید پورمحمدی، رئیس سازمان برنامه و بودجه و عضو هیات عالی بانک مرکزی نیز طی سخنانی با تقدیر از اقدام بانک مرکزی در راه اندازی این سامانه گفت: با وجود پیچیدگی رفتار استفاده‌کنندگان از خدمات بانکی، نظارتی به‌روز و دقیق، می‌بایست بوجود می آمد که امروز این موضوع در بانک مرکزی محقق شد. این سامانه حتما شفافیت را در رفتار تسهیلات‌گیرندگان و تسهیلات‌دهندگان تضمین می‌کند و برای ایجاد سازوکاری جهت عدالت در پرداخت تسهیلات تلاش خواهد کرد.
وی تصریح کرد: با تقاطع‌گیری اطلاعات از سامانه‌های مختلف، می‌توان رفتارهای نامناسب و متقلبانه را شناسایی کرد. این امر به حوزه نظارت کمک می‌کند تا با دسترسی به اطلاعات دقیق، از وقوع آسیب‌ها جلوگیری کند. به عبارت دیگر، این کار مانند عینکی است که بر چشم حوزه نظارت گذاشته می‌شود تا بتواند واقعیت‌ها را بهتر ببیند. بنابراین، این اقدام گامی مهم در جهت شفافیت، حسن نظارت و عدالت در پرداخت تسهیلات محسوب می‌شود.
رئیس سازمان برنامه و بودجه در ادامه پیشنهاد داد جهت ارتقای نظارت در بانک مرکزی در گام‌های بعدی دو موضوع دیگر نیز به این سامانه اضافه شود: نخست، پیوند با اطلاعات سازمان امور مالیاتی است چرا که اطلاعات مالیاتی می‌تواند داده‌های ارزشمندی را برای شناسایی رفتارهای نادرست فراهم کند. دوم، پیوند با اطلاعات فراجا در مباحث خودرویی است. این اقدام به ویژه در تسهیلات خرد و کلان، دقت اطلاعات را افزایش داده و نظارت را بهبود می‌بخشد.
در این مراسم همچنین فرشاد محمدپور، معاون تنظیم‌گری و نظارت بانک مرکزی، اظهار داشت: این سامانه بر اساس آیین‌نامه‌های پیشگیری از انباشت مطالبات غیرجاری، تسهیلات و تعهدات کلان، تسهیلات و تعهدات اشخاص مرتبط و سهامداری نظام بانکی طراحی شده است. هدف اصلی آن، ایجاد نظم در اجرای این آیین‌نامه‌ها، بهبود کنترل بر تسهیلات و تعهدات اشخاص مرتبط و کلان، و توزیع عادلانه‌تر تسهیلات است. این سامانه با یکپارچه‌سازی اطلاعات سازمان‌های مختلف از جمله سازمان بورس، ثبت احوال، ثبت اسناد و قوه قضائیه و سامانه‌های داخلی بانک مرکزی مانند شاداب، مهتاب، سمات و نهاب توسعه یافته است.
پیمان نوری، معاون اقتصادی دادستان کل کشور نیز در این نشست با تاکید بر اینکه ضمانت اجرای واقعی این سامانه در کشف به موقع و اقدامات به موقع پس از آن نهفته است، افزود: با توجه به اینکه این سامانه شامل اطلاعاتی است که به ندرت در جایی دیگر به این شکل یافت می‌شود، امنیت شبکه و حفاظت از داده‌ها از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است.
داود دانش‌جعفری، عضو هیات عالی بانک مرکزی هم ویژگی این سامانۀ برخط را هشداردهنده‌گی زودهنگام دانست که با اتصال به سامانه‌های دیگر، نظارت هوشمند و دقیق را در دستور کار قرار می‌دهد.
سامانه روابط اشخاص؛ ابزاری برای شفافیت و عدالت در نظام بانکی
سامانه روابط اشخاص با هدف نظام‌مند کردن و پایش سیستمی اطلاعات مربوط به روابط بین اشخاص طراحی شده و امکان رصد برخط تسهیلات و تعهدات کلان، اشخاص مرتبط و مالک واحد را برای بانک مرکزی فراهم می‌کند. این سامانه با استفاده از منابع اطلاعاتی داخلی و خارجی از جمله سامانه‌های سمات، مهتاب، شاداب، سام و اطلاعات سازمان‌های ثبت احوال، ثبت اسناد و بورس و اوراق بهادار پیاده‌سازی شده است.